Leeds United, một cái tên vang dội trong làng bóng đá Anh, là một câu chuyện về sự hồi sinh, đam mê và lòng trung thành. Từ những ngày đầu thành lập sau sự tan rã của Leeds City, đến những vinh quang tột đỉnh và những vực sâu khủng hoảng, Leeds United đã viết nên một trang sử đầy màu sắc và cảm xúc. Bài viết này sẽ đưa bạn đi qua hành trình đầy thăng trầm của đội bóng vùng Yorkshire, từ những thông tin cơ bản nhất đến những cột mốc lịch sử đáng nhớ.
Những thông tin cơ bản về Leeds United
Để bắt đầu cuộc hành trình khám phá Leeds United, hãy cùng điểm qua những thông tin cơ bản nhất về đội bóng này:
- Địa điểm: Leeds, West Yorkshire, Anh
- Ngày thành lập: 17 tháng 10 năm 1919
- Sân vận động: Elland Road
- Biệt danh: The Whites (Những chú trắng) hoặc The Peacocks (Những chú công)
- Màu áo: Trắng toàn bộ
- Chủ sở hữu: Aser Group Holding (63%) và 49ers Enterprises (37%)
- Giải đấu: Premier League
- Huấn luyện viên hiện tại: Daniel Farke
- Đội trưởng hiện tại: Liam Cooper
Elland Road: Thánh địa của những “Chú công”
Sân vận động Elland Road không chỉ là nơi diễn ra những trận đấu của Leeds United mà còn là biểu tượng cho lịch sử và bản sắc của đội bóng. Kể từ khi thành lập vào năm 1919, Elland Road đã là “thánh địa” của Leeds United, chứng kiến biết bao khoảnh khắc vinh quang và cay đắng.
Thật thú vị, biệt danh “The Peacocks” của Leeds United bắt nguồn từ chính sân vận động này, khi Elland Road ban đầu có tên là The Old Peacock Ground. Điều này cho thấy sự gắn bó mật thiết giữa sân vận động và đội bóng.
Sức chứa của Elland Road là hơn 37.000 chỗ ngồi khiến nó trở thành một trong những sân vận động lớn nhất nước Anh.
Sir Alex Ferguson, huyền thoại của Manchester United, từng nhận xét Elland Road là một trong những sân vận động đáng sợ nhất ở châu Âu, nhờ bầu không khí cuồng nhiệt mà các cổ động viên Leeds United tạo ra.
Vào tháng 7 năm 2018, Elland Road đã được người hâm mộ bóng đá bình chọn là Sân vận động tốt nhất tại Championship, một minh chứng cho sự yêu mến và tự hào mà người hâm mộ dành cho “thánh địa” của mình.
Những danh hiệu cao quý
Là một đội bóng có bề dày lịch sử, Leeds United đã giành được nhiều danh hiệu cao quý trong nước và châu Âu:
Các giải đấu quốc nội:
- Vô địch quốc gia (First Division/Premier League): 3 lần (1968-69, 1973-74, 1991-92)
- Vô địch giải hạng Nhì (Second Division/Championship): 4 lần (1923-24, 1963-64, 1989-90, 2019-20)
- Á quân giải hạng Ba (Third Division/League One): 1 lần (2009-10)
- FA Cup: 1 lần (1971-72)
- EFL Cup: 1 lần (1967-68)
- FA Charity/Community Shield: 2 lần (1969, 1992)
Các giải đấu châu Âu:
- Á quân Cúp C1 châu Âu/Champions League: 1 lần (1974-75)
- Á quân Cúp C2 châu Âu (UEFA Cup Winners Cup): 1 lần (1972-73)
- Vô địch Inter-Cities Fairs Cup: 2 lần (1967-68, 1970-71)
- Á quân Inter-Cities Fairs Cup: 1 lần (1966-67)
Lịch sử hình thành và phát triển
Để hiểu rõ hơn về Leeds United, chúng ta cần nhìn lại lịch sử hình thành và phát triển của đội bóng này.
Giai đoạn trước Leeds United
Trước khi Leeds United ra đời, Leeds City là đội bóng chính thức của thành phố Leeds. Tuy nhiên, vào năm 1919, Liên đoàn bóng đá Anh (Football League) đã giải thể Leeds City do những cáo buộc về việc trả lương bất hợp pháp cho cầu thủ trong thời kỳ Chiến tranh thế giới thứ nhất.
Sự kiện này đã mở đường cho sự ra đời của Leeds United, được thành lập vào năm 1919 để thay thế Leeds City. Leeds United được mời tham gia Midland League. Yorkshire Amateurs đã mua lại sân vận động Elland Road, nhưng họ đã nhường lại cho đội bóng mới dưới sự quản lý của Dick Ray.
Một bước ngoặt quan trọng là việc Hilton Crowther, chủ tịch của Huddersfield Town, cho Leeds United vay 35.000 bảng Anh, với thỏa thuận sẽ được trả lại khi đội bóng thăng hạng lên Division One.
Giai đoạn 1920-1960
Vào ngày 31 tháng 5 năm 1920, Leeds United chính thức gia nhập Liên đoàn bóng đá Anh. Đội bóng dần khẳng định vị thế của mình ở Second Division, và vào năm 1924, họ đã giành chức vô địch và thăng hạng lên First Division.
Tuy nhiên, Leeds United không thể trụ vững ở First Division và phải xuống hạng trở lại Second Division vào mùa giải 1926-27. Đội bóng lại thăng hạng ở mùa giải tiếp theo, nhưng lại nhanh chóng xuống hạng. Trong giai đoạn này, Leeds United được biết đến như một đội bóng “yo-yo”, liên tục lên xuống hạng.
Năm 1935, Billy Hampson trở thành huấn luyện viên và gắn bó với đội bóng trong 12 năm. Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, ở mùa giải 1946-47, Leeds United lại xuống hạng với thành tích tệ nhất trong lịch sử. Điều này đã khiến Hampson từ chức và được thay thế bởi Willis Edwards.
Leeds United tiếp tục thi đấu ở Second Division cho đến mùa giải 1955-56, khi họ giành quyền thăng hạng lên First Division. John Charles, trụ cột của đội bóng, khao khát thành công, nhưng do đội bóng không thể đáp ứng được nguyện vọng của anh, Charles đã được bán cho Juventus với giá 65.000 bảng Anh, một kỷ lục thế giới vào thời điểm đó. Sự ra đi của Charles đã khiến Leeds United lại phải xuống hạng.
Giai đoạn 1961-1974: Kỷ nguyên Don Revie
Năm 1961, Don Revie, một cựu cầu thủ của Leeds United, được bổ nhiệm làm huấn luyện viên. Vào thời điểm đó, câu lạc bộ đang gặp khó khăn về tài chính và thi đấu không thành công. Leeds United suýt chút nữa đã phải xuống hạng Third Division ở mùa giải 1961-62.
Revie đã bắt tay vào công cuộc tái thiết đội bóng. Ông áp dụng chính sách đào tạo trẻ, thay đổi màu áo và dẫn dắt Leeds United thăng hạng trở lại First Division.
Leeds United dần trở lại mạnh mẽ, với nhiều lần suýt giành chiến thắng. Ở mùa giải 1966-67, Leeds United đứng thứ tư tại giải vô địch quốc gia và lọt vào bán kết FA Cup. Tuy nhiên, đội bóng vẫn chưa giành được danh hiệu nào.
Năm 1967-68, Leeds United phá kỷ lục chuyển nhượng của câu lạc bộ khi mua Mick Jones (trung phong của Sheffield United) với giá 100.000 bảng Anh. Sự đầu tư này đã mang lại thành công khi Leeds United giành được danh hiệu lớn đầu tiên, League Cup, sau chiến thắng trước Arsenal.
Từ đó trở đi, Leeds United bắt đầu gặt hái được nhiều thành công. Năm 1970, Leeds United phá kỷ lục chuyển nhượng của bóng đá Anh khi ký hợp đồng với Allan Clarke (từ Leicester City) với giá 165.000 bảng Anh.
Revie đã từ chối lời mời dẫn dắt một số đội bóng khác để tiếp tục gắn bó với Leeds United, khi đội bóng dần khẳng định vị thế là một ứng cử viên hàng đầu.
Vào cuối mùa giải 1973-74, Revie chấp nhận lời mời làm huấn luyện viên đội tuyển quốc gia Anh. Trong thời gian dẫn dắt Leeds United, Revie đã biến đội bóng trở thành một trong 50 đội bóng vĩ đại nhất mọi thời đại, và ông được coi là huấn luyện viên vĩ đại nhất trong lịch sử câu lạc bộ.
Giai đoạn 1974-1988: Hậu Revie và xuống hạng
Sau khi Revie rời đội bóng, Brian Clough được bổ nhiệm làm huấn luyện viên. Quyết định này gây bất ngờ, vì Clough từng là một nhà phê bình gay gắt về chiến thuật của Revie. Triều đại của Clough bắt đầu tồi tệ với một thất bại, và ông đã bị sa thải chỉ sau 44 ngày.
Jimmy Armfield lên thay và dẫn dắt đội bóng đến một trận thua gây tranh cãi ở Cúp C1 châu Âu năm 1973-74. Tuy nhiên, với sự hỗ trợ của huấn luyện viên Don Howe, đội bóng đã được tái thiết và tiếp tục nằm trong top 10, mặc dù không còn thống trị như trước.
Ban lãnh đạo mất kiên nhẫn trước sự thiếu thành công và đã thay thế Armfield. Đội bóng trải qua một vài huấn luyện viên và sa sút phong độ, dẫn đến việc xuống hạng vào cuối mùa giải 1981-82.
Giai đoạn 1988-1996: Howard Wilkinson
Năm 1988, Howard Wilkinson được bổ nhiệm làm huấn luyện viên và giúp đội bóng tránh khỏi việc xuống hạng một lần nữa. Năm 1989, họ ký hợp đồng với Gordon Strachan với giá 300.000 bảng Anh. Strachan được bổ nhiệm làm đội trưởng, và Leeds United đã giành chức vô địch Second Division và thăng hạng trở lại First Division.
Khi Premier League ra đời, Leeds United trở thành một trong những thành viên sáng lập. Tuy nhiên, Leeds United vẫn thi đấu không ổn định trong giai đoạn này.
Mặc dù vậy, Wilkinson và huấn luyện viên đội trẻ Paul Hart đã phát triển Học viện bóng đá trẻ Leeds United, nơi đã đào tạo ra nhiều cầu thủ tài năng trong những năm qua, trở thành một di sản của câu lạc bộ.
Giai đoạn 1997-2001: Kỷ nguyên Graham và O’Leary
George Graham kế nhiệm Wilkinson, một quyết định gây tranh cãi vì Graham từng bị Liên đoàn bóng đá Anh cấm chỉ đạo trong một năm.
Tuy nhiên, Graham đã thực hiện một số thương vụ mua bán thành công, giúp các cầu thủ trẻ phát triển và đưa đội bóng giành quyền tham dự UEFA Cup.
Năm 1998, Graham rời đi và được thay thế bởi David O’Leary. Trong thời gian này, Leeds United luôn nằm trong top 5 đội mạnh nhất Premier League, khẳng định vị thế là một đội bóng đáng gờm.
Tuy nhiên, giai đoạn này bị phủ bóng đen bởi vụ việc cầu thủ Jonathan Woodgate và Lee Bowyer liên quan đến một vụ hành hung một sinh viên người châu Á, dẫn đến một vụ kiện kéo dài.
Giai đoạn 2001-2007: Khủng hoảng tài chính
Leeds United, dưới sự điều hành của chủ tịch Peter Ridsdale, đã vay những khoản tiền lớn với hy vọng mua được bản quyền truyền hình từ UEFA Champions League. Tuy nhiên, trong hai mùa giải liên tiếp, Leeds United thi đấu không thành công và không có đủ tiền để trả nợ.
Những dấu hiệu của khủng hoảng tài chính bắt đầu xuất hiện, với việc câu lạc bộ bán Rio Ferdinand cho Manchester United với giá 30 triệu bảng Anh. Ridsdale và O’Leary đã có một cuộc tranh cãi lớn về vấn đề này, và O’Leary đã bị sa thải.
Terry Venables trở thành huấn luyện viên mới, nhưng tình hình không được cải thiện. Nhiều cầu thủ đã bị bán để trả nợ, và căng thẳng tiếp tục gia tăng. Venables được thay thế bởi Peter Reid, và Ridsdale từ chức khỏi ban lãnh đạo, được thay thế bởi John McKenzie.
Leeds United trải qua thêm một vài huấn luyện viên, và nhiều tài sản của câu lạc bộ đã bị bán. Cuối cùng, đội bóng đã phải xuống hạng vào mùa giải 2003-04.
Năm 2004, Leeds United buộc phải bán cả sân tập và sân vận động của mình. Cuối cùng, ban lãnh đạo đã bán câu lạc bộ cho Ken Bates với giá 10 triệu bảng Anh.
Tuy nhiên, những khó khăn vẫn chưa dừng lại. Năm 2007, Leeds United rơi vào tình trạng phá sản, bị trừ 10 điểm và phải xuống hạng ba, thứ hạng thấp nhất trong lịch sử câu lạc bộ.
Giai đoạn 2007-2010
Cơ quan Thuế và Hải quan (HM Revenue and Customs) đã kiện Leeds United. Nếu câu lạc bộ vẫn trong tình trạng phá sản vào đầu mùa giải tiếp theo, Leeds United sẽ bị cấm tham gia giải đấu. May mắn thay, HMRC đã không tiếp tục theo đuổi vụ kiện, cho phép Leeds United cố gắng thoát khỏi khủng hoảng.
Ở mùa giải 2009-10, đội bóng đã có một khởi đầu tuyệt vời và giành quyền thăng hạng lên Championship.
Giai đoạn 2010-2014
Năm 2011, Ken Bates mua lại câu lạc bộ và trở thành chủ sở hữu của Leeds United.
Neil Warnock được bổ nhiệm làm huấn luyện viên.
Năm 2012, một tập đoàn đầu tư tư nhân từ Trung Đông (GFH Capital) hoàn tất thỏa thuận mua lại câu lạc bộ, nắm giữ 100% cổ phần. Bates vẫn giữ chức chủ tịch, và sau đó là chủ tịch danh dự.
Tuy nhiên, đội bóng thi đấu dưới mức trung bình. Bates từ chức chủ tịch và rời khỏi câu lạc bộ.
Năm 2014, GFH Capital suýt hoàn tất giao dịch với Sports Capital, cho phép họ nắm giữ 75% cổ phần, tuy nhiên, giao dịch này đã thất bại do thiếu sự hỗ trợ tài chính.
Đã có rất nhiều tranh cãi và căng thẳng, nhưng cuối cùng Leeds United đã bán 75% quyền sở hữu câu lạc bộ cho gia đình Cellino. Tuy nhiên, Liên đoàn bóng đá Anh tuyên bố rằng giao dịch này không thể diễn ra do Cellino bị tòa án Ý kết tội.
Giai đoạn 2014-2017: Kỷ nguyên Cellino
Tháng 4 năm 2014, Cellino giải quyết các vấn đề pháp lý của mình và nắm quyền kiểm soát 75% câu lạc bộ. Tuy nhiên, ông sau đó đã bị Liên đoàn bóng đá Anh truất quyền sau khi nhận được thêm các tài liệu pháp lý từ tòa án Ý.
Năm 2017, Andrea Radrizzani mua lại 50% cổ phần từ Cellino.
Trong khi đó, đội bóng thi đấu không thành công, chủ yếu do sự bất ổn.
Giai đoạn 2017 đến nay
Năm 2017, Radrizzani tuyên bố mua lại 100% Leeds United, nắm toàn quyền sở hữu câu lạc bộ. Việc mua lại sân vận động Elland Road cũng đã hoàn tất, đưa sân vận động trở lại quyền sở hữu của câu lạc bộ.
Năm 2018, 49ers Enterprises mua cổ phần của câu lạc bộ.
Đội bóng bắt đầu cải thiện, dần leo lên vị trí trong số các đội bóng hàng đầu ở Anh. Và hiện tại, Leeds United đang thi đấu tại Premier League, mặc dù vị trí của họ vẫn chưa thực sự vững chắc.
Dòng thời gian tóm tắt
Để tóm tắt lại lịch sử đầy thăng trầm của Leeds United, dưới đây là một dòng thời gian đơn giản hơn:
- 1919: Câu lạc bộ được thành lập
- 1920: Leeds United trở thành thành viên của Liên đoàn bóng đá Anh
- 1924: Mùa giải đầu tiên tại Division One
- 1961: Màu áo câu lạc bộ chuyển sang màu trắng
- 1968: Giành chức vô địch châu Âu đầu tiên, Inter-Cities Fairs Cup
- 1969: Giành chức vô địch Football League đầu tiên
- 1972: Leeds United giành FA Cup
- 1988: Howard Wilkinson được bổ nhiệm làm huấn luyện viên
- 2004: Xuống hạng từ Premier League
- 2020: Leeds United vô địch giải hạng Nhất Anh (Championship) và giành quyền thăng hạng Premier League sau 16 năm vắng bóng
Giá trị câu lạc bộ
Giá trị hiện tại của Leeds United ước tính khoảng 400 triệu đô la Mỹ.
Những cầu thủ xuất sắc nhất
Leeds United đã trải qua một lịch sử đầy biến động, nhưng câu lạc bộ đã sản sinh ra những cầu thủ ấn tượng. Dưới đây là những cầu thủ xuất sắc và đáng chú ý nhất.
Cầu thủ ghi bàn hàng đầu mọi thời đại:
- Allan Clarke, với 151 bàn thắng.
- Tiếp theo là Tom Jennings với 117 bàn thắng, và Billy Bremner với 115 bàn thắng.
Thủ môn:
- Illan Meslier
- Kristoffer-August Sundquist Klaesson
Hậu vệ:
- Junior Firpo
- Stuart Dallas
- Robin Koch
- Diego Llorente
- Luke Ayling
- Liam Cooper
Tiền đạo:
- Patrick Bamford
- Hélder Costa
- Raphinha
- Tyler Roberts
- Ian Poveda
- Joe Gelhardt
Áo đấu
Áo đấu sân nhà của Leeds United là bộ đồng phục toàn màu trắng với ba sọc Adidas màu vàng trên vai và cổ áo cài nút.
Áo đấu sân khách của Leeds United là bộ đồng phục màu xanh đậm với ba sọc Adidas màu trắng trên vai.
Logo
Logo đầu tiên của Leeds United xuất hiện vào năm 1934. Câu lạc bộ sử dụng huy hiệu của thành phố Leeds, và nó được giữ đến năm 1961. Sau đó, bộ trang phục toàn màu trắng đã thay thế màu xanh và vàng, và huy hiệu đã ngừng được in trên áo.
Năm 1964, một biểu tượng hình chim cú đậu được thêm vào bộ trang phục, một điều đáng ngạc nhiên khi Revie có một sự mê tín dị đoan với chim. Chim cú có nguồn gốc từ ba con chim cú từ huy hiệu của thành phố.
Từ năm 1971 đến năm 1973, Leeds sử dụng các chữ cái đầu LUFC ở giữa biểu tượng, theo kiểu đường chéo.
Ở mùa giải 1978-79, một biểu tượng mới xuất hiện, với dòng chữ “LEEDS UNITED AFC” cùng với một con công cách điệu.
Năm 1984, một biểu tượng khác được giới thiệu với hình hoa hồng trắng của Yorkshire, đi kèm với các màu xanh, vàng và trắng truyền thống.
Ở mùa giải 1998-99, logo trở nên giống với thiết kế hình khiên của châu Âu hơn. Nó có các chữ cái đầu LUFC ở giữa, theo chiều dọc, cùng với hoa hồng trắng và các màu xanh, vàng và trắng.
Năm 2019, câu lạc bộ sử dụng một huy hiệu đặc biệt, có màu vàng. Thay vì các chữ cái đầu, nó sử dụng LEEDS UNITED, phía trên dòng chữ 100 YEARS, để kỷ niệm 100 năm thành lập câu lạc bộ.
Tóm lại
Leeds United là một câu chuyện về sự kiên cường, đam mê và niềm tự hào. Mặc dù đã trải qua không ít khó khăn và thử thách, Leeds United vẫn luôn là một phần không thể thiếu của bóng đá Anh và tiếp tục viết nên những trang sử mới. `
