Bạn là một fan cuồng nhiệt của bóng đá Anh? Chắc chắn bạn đã không ít lần phải vò đầu bứt tai, thậm chí là nổi điên khi chứng kiến những tình huống “chạm tay” trên sân cỏ. Có khi thì VAR vào cuộc, phạt penalty ầm ĩ. Lắm lúc thì trọng tài ngó lơ, mặc kệ cả đội nhà lẫn đội khách gào thét. Vậy rốt cuộc, Thế Nào Là Lỗi Chạm Tay cho đúng chuẩn mực của bóng đá Anh, hay nói rộng hơn là luật bóng đá nói chung? Đừng lo, hôm nay chúng ta sẽ cùng nhau bóc tách cái mớ bòng bong này, đảm bảo đọc xong bài này, bạn sẽ tự tin “cãi tay đôi” với bất kỳ ông trọng tài online nào!
Chạm Tay, Nghe Thì Dễ, Hiểu Mới Khó!
Nói đến luật chạm tay, ai cũng nghĩ đơn giản: cứ bóng chạm tay là phạt. Nhưng nếu dễ thế thì đã chẳng có chuyện để bàn. Khổ nỗi, luật bóng đá nó “lắt léo” hơn cả mấy ông HLV bày binh bố trận.
Luật 12 của FIFA quy định rõ ràng về lỗi chạm tay, nhưng vấn đề nằm ở chỗ… diễn giải luật. Nó không phải là kiểu luật “đen trắng” rạch ròi, mà đầy rẫy những “vùng xám” tranh cãi. Để dễ hình dung, cứ tưởng tượng luật chạm tay như một món ăn “tẩm ướp gia vị” vậy. Cùng là nguyên liệu “bóng chạm tay”, nhưng nêm nếm khác nhau thì “mùi vị” cũng khác biệt.
Ví dụ nhé, một hậu vệ đang nhảy lên tranh chấp bóng bổng, tay vung lên tự nhiên để giữ thăng bằng. Bóng vô tình chạm tay. Liệu đó có phải là lỗi chạm tay không? Rồi một tiền đạo đang xoay sở trong vòng cấm, bóng đập vào tay khép sát người. Penalty hay không penalty? Mấy tình huống này mà đem ra mổ xẻ thì chắc chắn cãi nhau “vỡ chợ” là cái chắc.
Luật chạm tay trong bóng đá: Ranh giới mong manh giữa hợp lệ và phạm lỗi, quyết định trận đấu.
“Vùng Xám” Luật Lệ: Nơi Trọng Tài “Cân Não”
Vậy đâu là những yếu tố khiến luật chạm tay trở nên “khó nhằn” đến vậy? Đây là một vài “gia vị” chính mà các trọng tài phải “nếm” khi đưa ra quyết định:
Cố ý hay vô ý? Đây là yếu tố quan trọng nhất. Nếu cầu thủ cố tình dùng tay chơi bóng, chắc chắn là lỗi. Nhưng làm sao biết được “cố tình” hay “vô ý”? Chỉ có trời và… cầu thủ đó biết! Trọng tài chỉ có thể dựa vào quan sát và kinh nghiệm để phán đoán.
Vị trí cánh tay. Cánh tay có ở vị trí tự nhiên so với chuyển động cơ thể hay không? Nếu tay dang rộng bất thường, khiến cơ thể to ra một cách “bất thường”, thì khả năng bị thổi phạt sẽ cao hơn. Nhưng “tự nhiên” là như thế nào thì lại là một câu hỏi khác!
Khoảng cách. Khoảng cách giữa cầu thủ và bóng cũng là một yếu tố. Nếu bóng bay đến tay từ cự ly quá gần, khiến cầu thủ không kịp phản ứng, thì thường sẽ không bị thổi phạt. Ngược lại, nếu có đủ thời gian để né tránh mà vẫn để bóng chạm tay, thì nguy cơ “ăn còi” là rất lớn.
Bàn tay hỗ trợ cơ thể. Trong một số tình huống, tay có thể được sử dụng để chống đỡ cơ thể khi ngã, hoặc để giữ thăng bằng khi nhảy. Nếu bóng chạm tay trong những tình huống này, thường sẽ được “du di” hơn.
Nói tóm lại, luật chạm tay không phải là một công thức toán học chính xác. Nó đòi hỏi sự “cảm nhận” và “diễn giải” của trọng tài. Mà đã là con người thì không ai hoàn hảo cả. Sai sót là điều khó tránh khỏi.
VAR Vào Cuộc: “Thần Đèn” Hay “Kẻ Phá Bĩnh”?
Sự ra đời của VAR (Video Assistant Referee) được kỳ vọng sẽ giúp giảm thiểu những tranh cãi về lỗi chạm tay. Nhưng thực tế thì sao? VAR có thực sự là “thần đèn” giúp soi rọi mọi ngóc ngách của luật lệ, hay lại trở thành “kẻ phá bĩnh” làm chậm nhịp độ trận đấu và gây thêm nhiều tranh cãi?
Phải thừa nhận rằng, VAR đã giúp “bắt” được nhiều lỗi chạm tay “mười mươi” mà mắt thường khó nhận ra. Những tình huống bóng chạm tay rõ ràng trong vòng cấm, dẫn đến penalty oan uổng, đã giảm đi đáng kể nhờ VAR.
Tuy nhiên, VAR cũng không phải là “thuốc tiên”. Bản chất của luật chạm tay vẫn là sự “diễn giải”. VAR chỉ có thể xem lại video chậm, phóng to hình ảnh, nhưng không thể “đọc” được suy nghĩ của cầu thủ, không thể biết được anh ta “cố ý” hay “vô ý”. Chính vì vậy, những tranh cãi về lỗi chạm tay vẫn tiếp diễn, thậm chí còn “nảy lửa” hơn khi có thêm VAR vào cuộc.
VAR trong bóng đá Anh: Công nghệ hỗ trợ hay gánh nặng tranh cãi, thay đổi luật chơi.
Thử nghĩ mà xem, một pha bóng diễn ra trong tích tắc, cầu thủ phản ứng theo bản năng. VAR thì “tua đi tua lại” chậm như rùa bò, rồi ngồi “mổ xẻ” từng khung hình. Đôi khi, xem chậm lại thì thấy “có vẻ” chạm tay, nhưng trong khoảnh khắc thực tế, chưa chắc cầu thủ đã có ý định chơi bóng bằng tay.
Ví dụ điển hình là tình huống gây tranh cãi kinh điển ở Premier League mùa trước, khi một cầu thủ của đội bóng thành London (xin phép không tiện nêu tên kẻo lại bị fan “ném đá”) bị thổi phạt penalty vì bóng chạm tay. Xem lại VAR thì thấy bóng đúng là chạm vào tay anh ta, nhưng tay lại đang ở vị trí rất tự nhiên, và khoảng cách với bóng quá gần. Quyết định thổi phạt penalty đó đã gây ra làn sóng phản đối dữ dội, thậm chí có người còn ví von VAR như “tên hề” của bóng đá hiện đại.
Vậy, “Chạm Tay” Kiểu Gì Mới Bị Thổi Còi?
Để tổng kết lại, và giúp bạn dễ “tiêu hóa” hơn cái luật lệ “hóc búa” này, chúng ta hãy cùng điểm qua những kiểu “chạm tay” thường bị thổi phạt trong bóng đá Anh (và cả thế giới nói chung):
Chủ động dùng tay chơi bóng: Cái này thì khỏi bàn, quá rõ ràng. Ví dụ như dùng tay đỡ bóng, đẩy bóng đi, hoặc cố tình dùng tay cản phá cú sút của đối phương.
Tay dang rộng bất thường: Khi tay không ở vị trí tự nhiên so với chuyển động cơ thể, mà lại dang rộng ra để “tăng diện tích” cơ thể, thì nguy cơ bị thổi phạt rất cao. Đặc biệt là khi bóng chạm vào phần tay dang rộng đó.
Chạm tay trong vòng cấm địa: Lỗi chạm tay trong vòng cấm địa luôn bị “soi” kỹ hơn, và thường dẫn đến penalty. Dù là vô ý hay cố ý, chỉ cần bóng chạm tay trong vòng cấm mà trọng tài “nhạy cảm”, thì rất dễ “ăn còi”.
Bàn tay ghi bàn: Dĩ nhiên rồi, dùng tay ghi bàn thì 100% là phạm luật. Bàn thắng sẽ không được công nhận, và cầu thủ còn có thể bị phạt thẻ vàng. Điển hình như “Bàn tay của Chúa” của Maradona năm xưa, đến giờ vẫn còn gây tranh cãi.
Ngược lại, những kiểu “chạm tay” thường được “bỏ qua”:
Bóng chạm tay khi tay khép sát người: Nếu tay khép sát người một cách tự nhiên, và bóng bất ngờ đập vào tay, thì thường sẽ không bị thổi phạt. Trừ khi… trọng tài quá “khắt khe”.
Bóng chạm tay từ cự ly quá gần: Khi bóng bay đến từ cự ly quá gần, khiến cầu thủ không kịp phản ứng, thì thường được xem là “tai nạn” và không bị thổi phạt.
Tay chống đỡ cơ thể hoặc giữ thăng bằng: Như đã nói ở trên, nếu tay chỉ đơn thuần được dùng để chống đỡ cơ thể hoặc giữ thăng bằng, và bóng vô tình chạm tay, thì thường sẽ được “tha bổng”.
Lời Kết: “Chạm Tay” Vẫn Là Câu Chuyện Dài Tập
Tóm lại, Thế Nào Là Lỗi Chạm Tay vẫn là một câu hỏi không có câu trả lời “chuẩn chỉnh” tuyệt đối. Nó phụ thuộc vào nhiều yếu tố, và quan trọng nhất là sự “diễn giải” của trọng tài. Dù có VAR hỗ trợ, thì những tranh cãi về lỗi chạm tay vẫn sẽ còn tiếp diễn, bởi vì bản chất của luật lệ này vốn dĩ đã đầy rẫy những “vùng xám”.
Là một fan bóng đá Anh chân chính, chúng ta cần học cách chấp nhận điều đó. Bóng đá vốn dĩ không hoàn hảo, và chính những tranh cãi, những khoảnh khắc gây tranh cãi như vậy lại làm nên sự hấp dẫn đặc biệt của môn thể thao vua này. Thay vì chỉ trích trọng tài hay VAR, hãy cùng nhau thảo luận, phân tích, và tìm hiểu sâu hơn về luật lệ. Biết đâu, đến một ngày nào đó, bạn lại trở thành một chuyên gia “luật chạm tay” thứ thiệt, có thể “chém gió” với bạn bè cả ngày không chán!
Bạn nghĩ sao về luật chạm tay trong bóng đá? Bạn đã từng “nổi điên” vì những quyết định chạm tay nào chưa? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn ở phần bình luận bên dưới nhé! Và đừng quên ghé thăm trang tin bóng đá của chúng tôi để cập nhật những thông tin bóng đá Anh nóng hổi nhất!
