Nghe này các ông, nếu là fan bóng đá Anh lâu năm, chắc hẳn các ông cũng như tôi, từng trải qua những giai đoạn mà nhìn đội tuyển Tam Sư đá cứ thấy… tù tù kiểu gì ấy nhỉ? Ừ thì vẫn có sao, vẫn máu lửa đấy, nhưng cứ thiếu thiếu cái gì đó gọi là sự tinh tế, sự đột biến mà mấy ông hàng xóm châu Âu hay thậm chí Nam Mỹ có thừa. Nhưng rồi bùm! Mọi thứ dường như thay đổi. Lứa trẻ bây giờ của Anh đá nhìn mướt mắt hẳn, kỹ thuật hơn, tự tin hơn. Vậy cái quái gì đã xảy ra? Đó chính là câu chuyện về Cải Cách Hệ Thống đào Tạo Cầu Thủ Tại Anh: Sự Chuyển Mình Trong Chiến Lược mà chúng ta sẽ cùng “chém gió” ngày hôm nay tại Cót Đọt này.
Tại sao Anh lại cần “đập đi xây lại” lò đào tạo?
Nhớ lại cái thời hoàng kim “hụt” của thế hệ vàng với Beckham, Gerrard, Lampard, Rooney xem nào. Toàn sao số cả đấy, nhưng cứ vào giải lớn là lại “toang”. Người ta nói nhiều về tâm lý, về chiến thuật của mấy ông HLV, nhưng gốc rễ sâu xa hơn, phải chăng nằm ở chính cách người Anh đào tạo cầu thủ?
Trước đây, bóng đá Anh nổi tiếng với lối chơi thể lực, tốc độ, kiểu “kick and rush” – cứ phất bóng dài lên cho tiền đạo chạy hùng hục. Nghe thì có vẻ đơn giản và hiệu quả tức thời, nhưng về lâu dài, nó tạo ra những cầu thủ có phần hạn chế về mặt kỹ thuật cá nhân, tư duy chiến thuật và khả năng xử lý bóng trong không gian hẹp.
- Thiếu kỹ thuật: So với các đồng nghiệp Tây Ban Nha, Đức hay Hà Lan, cầu thủ Anh thường bị đánh giá thấp hơn về khả năng kiểm soát, chuyền bóng và rê dắt.
- Tư duy cứng nhắc: Lối chơi thiên về thể lực đôi khi làm thui chột sự sáng tạo và khả năng ứng biến của cầu thủ. Cứ như một cái máy được lập trình sẵn.
- Ảnh hưởng của Premier League: Sự đổ bộ của các ngôi sao và HLV ngoại quốc vào Premier League vừa nâng tầm giải đấu, nhưng cũng vô tình khiến cơ hội ra sân của các tài năng trẻ bản địa bị thu hẹp. Mấy ông chủ tịch thì cần thành tích ngay, hơi đâu mà chờ “gà nhà” lớn?
Thêm vào đó, thất bại muối mặt ở World Cup 2010 và Euro 2012 như giọt nước tràn ly. Liên đoàn bóng đá Anh (FA) không thể ngồi yên được nữa. Họ nhận ra rằng, muốn cạnh tranh sòng phẳng ở đỉnh cao, không thể chỉ dựa vào thể lực và tinh thần “chiến binh”. Cần một cuộc cách mạng thực sự, bắt đầu từ gốc rễ: đào tạo trẻ. Đó là lúc ý tưởng về một sự cải cách hệ thống đào tạo cầu thủ tại Anh bắt đầu hình thành và được thúc đẩy mạnh mẽ.
“Chúng tôi nhận ra rằng mình không thể tiếp tục đi theo lối mòn cũ. Thế giới bóng đá đã thay đổi, và chúng tôi cần thay đổi theo, thậm chí là đi trước một bước.” – Trích lời một quan chức FA (giả định).
EPPP là gì và nó đã thay đổi cuộc chơi ra sao?
Năm 2012, FA chính thức giới thiệu Kế hoạch Phát triển Cầu thủ Ưu tú (Elite Player Performance Plan – EPPP). Nghe thì có vẻ hàn lâm, nhưng nôm na, đây là một bộ quy tắc, một lộ trình chi tiết nhằm nâng cấp toàn diện các học viện bóng đá trên khắp nước Anh. Mục tiêu cuối cùng? Sản sinh ra nhiều hơn những cầu thủ “cây nhà lá vườn” đạt đẳng cấp thế giới.
Vậy EPPP có gì đặc biệt?
- Phân loại học viện: Các học viện được chia thành 4 cấp độ (Category 1 đến 4), dựa trên cơ sở vật chất, chất lượng huấn luyện, thời gian tiếp xúc với cầu thủ, chế độ chăm sóc… Học viện nào muốn lên hạng “xịn” (Category 1) thì phải đầu tư mạnh tay. Đổi lại, họ có quyền tuyển mộ tài năng trẻ từ phạm vi rộng hơn và nhận được nhiều hỗ trợ hơn từ FA và Premier League. Điều này tạo ra sự cạnh tranh và động lực nâng cấp giữa các CLB.
- Tăng thời gian huấn luyện: EPPP nhấn mạnh việc tăng đáng kể số giờ huấn luyện kỹ thuật cho cầu thủ trẻ, đặc biệt là ở các lứa tuổi nhỏ. Không còn chỉ tập chạy và tạt nữa đâu nhé!
- Chất lượng HLV: Các tiêu chuẩn về bằng cấp và trình độ HLV tại các học viện được siết chặt. Phải có thầy giỏi thì mới mong có trò hay chứ, đúng không?
- Đầu tư cơ sở vật chất: Một phần không nhỏ trong gói bản quyền truyền hình khổng lồ của Premier League được trích ra để đầu tư ngược lại cho các học viện. Trung tâm huấn luyện quốc gia St George’s Park trị giá hơn 100 triệu bảng là minh chứng rõ nét nhất cho tham vọng này.
Trung tâm huấn luyện quốc gia St George's Park hiện đại, nơi ươm mầm cho các tài năng trẻ và đội tuyển Anh trong cuộc cải cách hệ thống đào tạo cầu thủ.
Nghe thì có vẻ tốn kém và phức tạp, nhưng hiệu quả thì sao? À, cái này mới đáng nói. Cải cách hệ thống đào tạo cầu thủ tại Anh thông qua EPPP giống như việc bạn kiên nhẫn vun trồng một cái cây quý. Ban đầu chưa thấy gì nhiều, nhưng vài năm sau, quả ngọt bắt đầu xuất hiện.
Những hệ quả trông thấy của cuộc cải cách hệ thống đào tạo cầu thủ tại Anh
Chẳng cần phải là chuyên gia phân tích gì cho cao siêu, cứ nhìn vào lứa cầu thủ Anh hiện tại là đủ thấy sự khác biệt. Phil Foden nhảy múa với trái bóng như nghệ sĩ, Bukayo Saka lên công về thủ không biết mệt, Jude Bellingham thì toàn diện đến khó tin ở tuổi đôi mươi. Họ không chỉ nhanh, khỏe như các đàn anh, mà còn cực kỳ khéo léo, thông minh và tự tin cầm bóng.
- Thành công ở các giải trẻ: U17 Anh vô địch World Cup 2017, U20 Anh cũng vô địch World Cup cùng năm. U19 và U21 cũng liên tục tiến sâu ở các giải châu Âu. Đây là những tín hiệu không thể rõ ràng hơn.
- Nguồn cung dồi dào cho ĐTQG: HLV Gareth Southgate giờ đây có quá nhiều lựa chọn chất lượng ở mọi vị trí. Ông có thể xây dựng một lối chơi kiểm soát bóng, phối hợp đa dạng hơn hẳn so với trước kia. Thành tích vào bán kết World Cup 2018, chung kết Euro 2020 và tứ kết World Cup 2022 không phải tự nhiên mà có.
- Sao trẻ “made in England” tỏa sáng tại Premier League: Ngày càng nhiều cầu thủ trẻ người Anh được trao cơ hội và khẳng định mình ở giải đấu khắc nghiệt nhất hành tinh. Họ không chỉ đá cho các đội tầm trung nữa, mà còn là trụ cột ở những ông lớn như Man City, Arsenal, Liverpool, Chelsea.
Theo chuyên gia bóng đá (giả định) Nguyễn Tuấn Anh:
“EPPP đã tạo ra một cuộc cách mạng thầm lặng nhưng cực kỳ hiệu quả. Nó thay đổi tư duy làm bóng đá trẻ ở Anh, tập trung vào phát triển kỹ năng cá nhân và sự thông minh trong lối chơi. Kết quả chúng ta thấy hôm nay là thành quả của một chiến lược dài hơi và đúng đắn.”
Hình ảnh bộ ba tài năng trẻ Phil Foden, Bukayo Saka và Jude Bellingham – những sản phẩm tiêu biểu của cải cách hệ thống đào tạo cầu thủ tại Anh.
Liệu có phải “màu hồng” toàn tập?
Tất nhiên, cái gì cũng có hai mặt. Cuộc cải cách hệ thống đào tạo cầu thủ tại Anh cũng vấp phải những ý kiến trái chiều.
- Vấn nạn “hút máu” tài năng: Việc các học viện Category 1 được phép tuyển mộ cầu thủ từ xa hơn khiến các CLB nhỏ lo sợ mất đi những “viên ngọc thô” của mình vào tay các ông lớn quá sớm.
- Áp lực lên cầu thủ trẻ: Môi trường cạnh tranh khốc liệt và kỳ vọng lớn đôi khi tạo ra áp lực tâm lý nặng nề cho các cầu thủ ở độ tuổi còn rất trẻ.
- Nguy cơ “đồng phục hóa” lối chơi?: Một số người lo ngại việc tập trung quá nhiều vào kỹ thuật và chiến thuật theo một khuôn mẫu nhất định có thể làm mất đi sự đa dạng và những cầu thủ có tố chất “quái” đặc trưng của bóng đá Anh xưa kia.
Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng những lợi ích mà EPPP và cuộc cải cách mang lại đang vượt trội hơn hẳn những hạn chế. Nó đã thực sự thay đổi bộ mặt của bóng đá xứ sở sương mù.
Tương lai nào cho lứa “Gà son” tiếp theo của Tam Sư?
Thành công hiện tại là đáng ghi nhận, nhưng người Anh hiểu rằng họ không thể ngủ quên trên chiến thắng. Việc duy trì đà phát triển, tiếp tục cải tiến hệ thống đào tạo và tạo điều kiện cho các lứa cầu thủ kế cận còn quan trọng hơn.
- Vai trò của HLV: Những HLV như Gareth Southgate, người có kinh nghiệm làm việc với bóng đá trẻ, đóng vai trò then chốt trong việc trao cơ hội và phát huy hết tiềm năng của các cầu thủ này ở cấp độ ĐTQG.
- Thích ứng và đổi mới: Hệ thống EPPP cần liên tục được đánh giá và điều chỉnh để phù hợp với xu hướng phát triển của bóng đá hiện đại.
- Giữ chân tài năng: Việc đảm bảo các tài năng trẻ sáng giá nhất được thi đấu thường xuyên ở cấp độ cao nhất, dù là tại Premier League hay các giải đấu hàng đầu khác ở châu Âu, là rất quan trọng.
Nhìn chung, tương lai của bóng đá Anh có vẻ rất hứa hẹn. Họ đang sở hữu một thế hệ cầu thủ tài năng bậc nhất trong lịch sử, là thành quả ngọt ngào từ một chiến lược dài hơi và đầy tham vọng. Để hiểu sâu hơn về bức tranh toàn cảnh của bóng đá Anh, việc theo dõi sự phát triển của các tài năng này là điều không thể bỏ qua.
Làm thế nào để theo dõi sát sao sự phát triển của bóng đá trẻ Anh?
Muốn biết lứa “măng non” nào sắp thành sao ư? Rất đơn giản! Hãy chú ý theo dõi các giải đấu dành cho lứa trẻ như Premier League 2 (U21), U18 Premier League, FA Youth Cup, các giải U17, U19, U21 quốc tế mà Anh tham dự. Bên cạnh đó, tin tức từ các học viện CLB lớn và các trang tin thể thao uy tín cũng là nguồn thông tin đáng giá.
Kết bài
Vậy là chúng ta đã cùng nhau “mổ xẻ” khá kỹ về cuộc Cải cách hệ thống đào tạo cầu thủ tại Anh: Sự chuyển mình trong chiến lược. Rõ ràng, đây không phải là một sự thay đổi ngày một ngày hai, mà là cả một quá trình đầu tư bài bản, kiên nhẫn và có tầm nhìn. Từ chỗ bị chế giễu vì lối đá có phần “công nhân”, bóng đá Anh giờ đây đang trình làng những tài năng kỹ thuật, thông minh và đầy hứa hẹn. EPPP chính là cú hích quan trọng, là bệ phóng cho thế hệ vàng mới của Tam Sư. Tất nhiên, con đường phía trước vẫn còn nhiều thử thách, nhưng không thể phủ nhận, người Anh đã đi đúng hướng. Còn các ông nghĩ sao về cuộc cách mạng này? Liệu Foden, Saka, Bellingham và những người khác có thể giúp Tam Sư chinh phục đỉnh cao thế giới? Hãy để lại bình luận bên dưới và cùng “chém gió” tiếp nhé!
